2017 թ. մայիսի 29-31-ին Բեյրութի Հայկազյան համալսարանում կայացավ Հայկական Սփյուռքի Ուսումնասիրության Կենտրոնի կազմակերպած «Իրաքի հայերը» խորագրով եռօրյա գիտաժողովը։ Սա Կենտրոնի՝ Միջին Արևելքի հայ համայնքներին նվիրված չորրորդ գիտաժողովն էր (նախորդները վերաբերում էին Լիբանանին, Սիրիային և Հորդանանին)։

 

Գումարվեց ութ նիստ, որոնց ընթացքում կարդացվեց 34 զեկույց` Հայաստանը, Իրաքը, Լիբանանը, Եգիպտոսը և ԱՄՆ-ը ներկայացնող մասնագետների կողմից: Զեկույցները խմբավորված էին ըստ բնագավառների՝ 1) Անցյալ պատմություն, 2) Նախաեղեռն, Ցեղասպանություն, Գաղթավայրեր և գաղթականության աջակցություն, 3) Հայկական կյանքի կերտումն Իրաքում, 4) Իրաքահայ նպաստը 5) Հայաստան և իրաքահայություն, 6) Իրաքահայերն այսօր:

Գիտաժողովին մասնակցել են նաև ՀՀ ԳԱԱ ՊԻ երեք գիտաշխատողներ՝ «Միջին դարերի պատմություն» բաժնի աշխատակից, պատմագիտության թեկնածու Արտակ Մաղալյանը, «Հայ գաղթավայրերի և Սփյուռքի բաժնի» աշխատակիցներ, պատմագիտության թեկնածու Սեդա Օհանյանը և բանասիրության թեկնածու Արծվի Բախչինյանը։

Արտակ Մաղալյանը «Սերովբե Կարնեցին և այլ ուղեգիրներ 19-րդ դարի իրաքահայության մասին» զեկուցման մեջ հայ և օտարազգի ճանապարհորդների վկայությունների հիման վրա ներկայացրեց Իրաքի հայության պատկերը 19-րդ դարում:

Սեդա Օհանյանը հանդես եկավ երկու զեկուցմամբ։ Առաջինը՝ «1918 թ. Վանի վերջին նահանջը, գաղթականության անցած ուղին և Պաքուպայի ու Նահր Օմարի գաղթակայանները», ներկայացնում է հայ գաղթականների ժամանումը Իրաք և հետգաղթականական հայ բնակավայրերին: Երկրորդ զեկոյցը՝ «Պասրայի հայ համայնքի անցյալն ու ներկան», վերաբերում է Իրաքի հայկական երկրորդ մեծ համայնքին:

Արծվի Բախչինյանը «Իրաքահայ մշակութային կյանքը և ծնունդով իրաքահայ արվեստագետները» զեկուցմամբ ներկաներին ծանոթացրեց իրաքահայ մի շարք դեմքերի (հատկապես՝ կատարողական արվեստի բնագավառից), որոնք նպաստել են ինչպես Իրաքի, այնպես էլ այլ երկրների արվեստին:

Գիտաժողովի շրջանակներում կայացավ նաև Սեդա Օհանյանի «Իրաքի հայ համայնքը 20-րդ դարուն» աշխատության (ՀՀ ԳԱԱ ՊԻ, Երևան, 2016) շնորհանդեսը, որի ընթացքում իրաքահայ գաղութի գործիչները պատրաստակամություն հայտնեցին կազմակերպել մենագրության արաբերեն թարգմանությունը և տպագրությունը։